Inleiding
De financieringsfunctie dient uitsluitend de publieke taak. Het beleid valt binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Centraal in deze wet staan transparantie en risicobeheersing. Om inzicht te geven in de manier waarop de gemeente dit doet en een beeld te geven van de stand van zaken gaan we in deze paragraaf in op de ontwikkelingen rond de gemeentelijke financiering, het te voeren beleid op dit gebied en de risico’s die we daarbij lopen.
Algemeen
Het door de raad in 2012 vastgestelde “Treasurystatuut Gemeente Teylingen 2012” vormt het kader voor beleid en uitvoering van de treasuryfunctie. Afhankelijk van de hoogte en de verwachte duur van een liquiditeitstekort of liquiditeitsoverschot, wordt vermogen tijdelijk of langdurig aangetrokken of uitgezet. Het uitgangspunt bij het aantrekken van vermogen is dat de kasgeldlimiet optimaal benut wordt en zoveel mogelijk kort vermogen wordt aangetrokken. Benadrukt wordt dat de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat een prudent beleid wordt gevoerd binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido).
Welke ontwikkelingen spelen er?
Rente ontwikkelingen
De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in maart 2016 de herfinancieringsrente verlaagd naar 0,00%. Momenteel (augustus 2020) bedraagt de geldmarktrente voor aan te trekken driemaands kasgeldleningen -0,10% (te ontvangen). Het tarief voor negatieve saldi op de rekening-courant (rood staan) is 2,45% (te betalen). De vergoedingen bij het schatkistbankieren staan op 0,00%.
De kapitaalmarktrente voor aan te trekken leningen voor looptijden van 5 en 10 jaar zonder renteherziening bedraagt momenteel resp. -0,1% en 0,07%. De verwachting is dat deze rentetarieven voorlopig ongeveer op dit niveau zullen blijven. Substantiële rentestijgingen worden niet verwacht, vooral omdat de inflatieverwachting achterblijft bij de ECB-doelstellingen.
Gemeentelijke ontwikkelingen
Naar verwachting kan in 2021 de liquiditeit worden gewaarborgd met goedkoop kort geld (looptijd korter dan een jaar). In maart 2018 is voor het laatst een lening ter grootte van € 10.000.000 op de kapitaalmarkt aangetrokken met een looptijd van 3 jaar. Deze relatief korte looptijd houdt verband met de vermoedelijke vrijval van de hybride lening van € 25.200.000 aan de BNG in 2021. In 2021 zullen de kortlopende leningen en de uitstaande lening van € 10.000.000 worden afgelost met de geplande vrijkomende hybride lening.
Liquiditeitsprognoses
Wekelijks stellen we liquiditeitsprognoses voor de korte termijn op om tijdig in te spelen op schommelingen in de liquiditeit. Jaarlijks stellen we één à twee liquiditeitsprognoses op met een horizon van 4 jaar.
Garantiestelling leningen en verstrekken van leningen
Ons beleid is leningen of garanties uit hoofde van de 'publieke taak' alleen te verstrekken aan partijen die de gemeenteraad heeft goedgekeurd. Daarbij winnen we vooraf informatie in over de financiële positie en de kredietwaardigheid van de betreffende partij. Indien een andere voorziening beschikbaar is, verstrekt de gemeente uitsluitend een garantie voor de betaling van rente en aflossing.
Risicobeheer
Het risicobeheer is gericht op het beperken van financiële risico’s. In het Financieringsstatuut zijn richtlijnen en limieten opgenomen, die de basis vormen voor alle transacties op dit gebied. Ons beleid is voornamelijk gebruik te maken van veilige en inzichtelijke financiële instrumenten.
De Wet Fido geeft normen voor het beperken van risico’s. De belangrijkste risicocategorie is het renterisico, waarvan de kasgeldlimiet en de renterisiconorm belangrijke richtlijnen zijn ter beperking van renterisico’s.
De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd tot één jaar. Het totaal van deze leningen mag niet meer bedragen dan 8,5% van de totale lasten op de begroting. De renterisiconorm heeft betrekking op leningen met een rentetypische looptijd vanaf één jaar.
De verplichte aflossingen en renteherzieningen op deze leningen mogen niet meer bedragen dan 20% van de totale lasten op de begroting. Het doel van deze normen is om het risico te beperken wanneer bij herfinanciering van de leningen een rentestijging leidt tot hogere lasten.
Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet is het wettelijke maximum aan leningen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. De kasgeldlimiet staat toe om in 2021 de financieringsbehoefte tot een bedrag van € 8,4 mln te dekken met kortlopende leningen. Zodra wij deze limiet voor een langere periode (meer dan een half jaar) dreigen te overschrijden, trekken wij ( in het algemeen) een langlopende lening aan of vragen wij (onderbouwd) toestemming aan de provincie om gedurende een bepaalde periode de limiet te mogen overschrijden.
Gelet op de te verwachten relatief lage rente voor kort krediet, maken we zoveel mogelijk gebruik van de toegestane norm, tenzij we sterke rentestijgingen verwachten op de kapitaalmarkt.
Kasgeldlimiet | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | ||
---|---|---|---|---|---|---|
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |||
Begrotingstotaal lasten | 98.883.562 | 85.566.328 | 77.876.761 | 77.533.460 | ||
Maximaal toegestane kasgeldlimiet (8,5% van begrotingstotaal lasten) | 8.405.103 | 7.273.138 | 6.619.525 | 6.590.344 | ||
Gemiddeld saldo vlottende korte schuld en vlottende middelen | 10.544.000 | 5.465.000 | 6.202.500 | 5.920.000 | ||
Ruimte onder kasgeldlimiet | -2.138.897 | 1.808.138 | 417.025 | 670.344 |
Renterisiconorm
Renterisiconorm | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | ||
---|---|---|---|---|---|---|
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |||
1 | Renteherziening op langlopende schuld o/g | 0 | 0 | 0 | 0 | |
2 | Te betalen aflossingen | 1.390.757 | 11.396.951 | 2.123.355 | 2.129.978 | |
3 | Renterisico (1 en 2) | 1.390.757 | 11.396.951 | 2.123.355 | 2.129.978 | |
4 | Renterisiconorm | 17.113.266 | 15.575.352 | 15.506.692 | 15.593.831 | |
5a | Ruimte onder risiconorm | 15.722.509 | 4.178.401 | 13.383.337 | 13.463.853 | |
5b | Overschrijding risiconorm | |||||
4a | Begrotingstotaal lasten | 85.566.328 | 77.876.761 | 77.533.460 | 77.969.154 | |
4 | Renterisiconorm 20% van begrotingstotaal | 17.113.266 | 15.575.352 | 15.506.692 | 15.593.831 |
De verwachting is dat we voor de komende jaren onder de renterisico-norm blijven.
Financieringsbehoefte
Per 1 januari 2021 houden we boekhoudkundig rekening met een financieringsbehefte van€ 12 mlnl. Dit is een globale berekening van het verschil tussen het totaal van de vaste activa en voorraden grond enerzijds en de vaste financieringsmiddelen anderzijds (reserves, voorzieningen, langlopende leningen). Het werkelijke liquiditeitstekort per 1 januari 2021 zal vermoedelijk lager uitkomen ten gevolge van crediteurensaldi, vertraging van investeringen en vooruit ontvangen bedragen.
Financieringsbehoefte | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | |
---|---|---|---|---|---|
1-1-2021 | 1-1-2022 | 1-1-2023 | 1-1-2024 | ||
1 Reserves en voorzieningen | 96.625 | 91.989 | 85.600 | 82.316 | |
2 Langlopende leningen | 24.220 | 24.823 | 23.419 | 22.009 | |
3 Totaal vaste financieringsmiddelen | 120.845 | 116.812 | 109.019 | 104.325 | |
4 Boekw. Inv., incl. voorraden grond | 128.353 | 114.136 | 108.625 | 103.124 | |
Financieringstekort/overschot (3 – 4) | -7.508 | 2.676 | 394 | 1.201 |
Verstrekte leningen
Ons beleid is leningen en garanties alleen te verstrekken aan partijen die de gemeenteraad heeft goedgekeurd uit hoofde van de 'publieke taak'. Wij gaan hier terughoudend mee om, waarbij garantieverlening de voorkeur heeft.
Verstrekte leningen per einde dienstjaar | rek. 2019 | begr.2020 | begr.2021 |
---|---|---|---|
Leningen aan woningbouwcorporaties | |||
STEK | 22.075 | 20.569 | 19.002 |
Woonstichting Vooruitgang | 3.787.674 | 3.598.472 | 3.404.014 |
3.809.749 | 3.619.041 | 3.423.016 | |
Leningen aan deelnemingen | |||
Lening aan BNGbank | 25.200.000 | 25.200.000 | 0 |
25.200.000 | 25.200.000 | 0 | |
Overige verstrekte langlopende leningen u/g | |||
Starters- en duurzaamheidsleningen | 6.273.565 | 4.278.952 | 6.254.565 |
Leningen aan verenigingen en instellingen | 857.533 | 812.429 | 811.386 |
7.131.098 | 5.091.381 | 7.065.951 | |
Totaal verstrekte leningen | 36.140.847 | 33.910.422 | 10.488.967 |
Rentemethodiek
In het vernieuwde BBV is opgenomen dat de paragraaf financiering van de begroting en jaarrekening naast de beleidsvoornemens en het gerealiseerde beleid ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille ook verplicht inzicht moet geven in:
- de rentelasten uit externe financiering
- het renteresultaat
- de wijze van rentetoerekening.
Door onderstaand overzicht en toelichting in de paragraaf financiering op te nemen wordt invulling gegeven aan deze verplichting.
Renteomslag | 1-1-2021 | 1-1-2022 | 1-1-2023 | 1-1-2024 | |
---|---|---|---|---|---|
Restant korte financiering | 8.500 | 8.500 | 8.500 | 8.500 | |
Restant lange financiering | 24.220 | 24.823 | 23.419 | 22.009 | |
Totaal externe financiering | 32.720 | 33.323 | 31.919 | 30.509 | |
Gewogen gemiddeld rentepercentage externe financiering | 2% | 2% | 2% | 2% | |
tbv rente eigen vermogen (nvt) | |||||
a1. De externe rentelasten over de korte financiering | + | 7 | 7 | 7 | 7 |
a2. De externe rentelasten over de lange financiering | + | 554 | 554 | 554 | 554 |
b. De externe rentebaten (incl. rente hyb.lening) | -/- | 538 | 238 | 238 | 238 |
Totaal door te rekenen externe rente | 23 | 323 | 323 | 323 | |
c1. De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend | -/- | - | - | - | - |
c2. De rentelasten van projectfinanciering | -/- | - | - | - | - |
c3. De rentebaten van doorverstrekte leningen (projectfinanciering) | + | - | - | - | - |
Saldo door te rekenen externe rente | 23 | 323 | 323 | 323 | |
d1. Rente over eigen vermogen | + | - | - | - | - |
d2. Rente over voorzieningen (gewaardeerd op contante waarde) | + | - | - | - | - |
De aan taakvelden toe te rekenen rente | 23 | 323 | 323 | 323 | |
e. De werkelijk aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag) | -/- | 0 | 0 | 0 | 0 |
f. Renteresultaat op het taakveld treasury | 23 | 323 | 323 | 323 | |
- | - | - | - | ||
Boekwaarde activa voor renteomslag, excl. verstrekte len. en BIE's | 105.154 | 100.110 | 95.067 | 91.523 | |
Omslagrenteberekening | 0,02% | 0,32% | 0,34% | 0,35% | |
Voorstel: afronden naar | 0,00% | 0,00% | 0,00% | 0,00% |