Paragraaf Lokale heffingen

Inleiding

Algemeen
De paragraaf lokale heffingen bevat, overeenkomstig het BBV een overzicht van het beleid inzake de lokale heffingen, de relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op de tarieven en een verantwoording over de mate van kostendekkendheid van tarieven inclusief de uitgangspunten die daarbij zijn gehanteerd. Daarnaast wordt een overzicht op hoofdlijnen gepresenteerd van de diverse heffingen, de lokale lastendruk en een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid. In de Gemeentewet en een aantal bijzondere wetten is geregeld welke heffingen (belastingen en retributies) een gemeente mag opleggen. De gemeenteraad bepaalt de hoogte van het tarief en welke van die heffingen ook daadwerkelijk worden geheven.

Belastingen
De Gemeentewet geeft een limitatieve opsomming van de belastingen die een gemeente mag heffen. Tegenover een belasting staat geen rechtstreekse individuele tegenprestatie van de overheid. De opbrengsten dienen als algemeen dekkingsmiddel. Onze gemeente heft de volgende belastingen: onroerende zaakbelastingen (OZB), roerende zaakbelastingen (RZB), forensenbelasting en precariobelasting. De gemeente Teylingen maakt geen gebruikt van de wettelijke mogelijkheden om hondenbelasting en toeristenbelasting (verblijfbelasting) te heffen.

Rechten

Rechten zijn betalingen voor een geleverde of een bewezen dienst. Hiervan zijn de tarieven in principe volledig kostendekkend. Het is niet toegestaan een meer dan kostendekkend tarief te hanteren. In Teylingen worden afvalstoffenheffing, rioolheffing, leges en marktgeld als rechten geheven.

In de raadsvergadering van december 2020 worden de belastingverordeningen 2021 voor de bijstelling van de tarieven voorgelegd.

Ontwikkelingen/Actualiteiten
Belastinghervormingen
Er zijn geen verdere ontwikkelingen vernomen van de minister van BZK en de staatssecretaris van Financiën over de belastinghervormingen.

Financiële uitgangspunten

• Overeenkomstig de Kadernota 2021 wordt voor belastingen en retributies rekening gehouden met een inflatiepercentage van 1,8%. Voor de heffingen geldt dat een compensatie alleen aan de orde is, als dit binnen de grenzen van kostendekkendheid blijft. Voor de retributies geldt dat het uitgangspunt de 100% kostendekkendheid is.

Kostendekkendheid
Voor het bepalen van de kostendekkendheid mogen extra comptabel de volgende zaken worden meegerekend:

a.   De directe lasten van personeel HLTsamen zijn verantwoord op het taakveld. Voor 2020 gaan we uit van de directe formatie zoals deze vóór de vorming van HLTsamen werkzaam was voor de producten waarvan de kosten via de leges worden verhaald. Met ingang van de begroting 2017 dienen alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces centraal te worden verantwoord op het taakveld overhead. In tegenstelling tot voorgaande begrotingen wordt de overhead niet meer toegerekend aan de betreffende kosten. De gemeente dient een uniforme systematiek vast te stellen op basis waarvan (een deel van) de overhead wordt toegerekend aan de tarieven.
De overhead waarmee in Teylingen mag worden gerekend bestaat voor het overgrote deel uit een HLTsamen-deel en een veel kleiner specifiek Teylings deel (onder andere de kosten van huisvesting en kapitaallasten van oude bedrijfsvoeringsinvesteringen). Op basis hiervan komen we tot een maximaal toegestane opslag per direct toegerekende voltijds medewerker (fte). Deze opslag is een maximum. De gemeente mag wel een lagere opslag hanteren, maar géén hogere. De gemeente Teylingen kiest ervoor om onder de maximale opslag te blijven. Voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing hanteren we een opslag voor overhead van € 32.000,- per fte. Voor de berekening van de kostendekkendheid van de leges hanteren we een gemiddeld uurtarief van € 86,-.De overhead, de kosten voor Leidinggevend Personeel, Informatievoorziening, Organisatie, Financiën, Automatisering, Communicatie en Huisvesting (piofach), zijn gerelateerd aan de totale lasten van de bedrijfsvoering.

b.   De lasten in het prestatieveld zijn exclusief BTW. Omdat het BTW–compensatiefonds (bcf) wordt gevoed uit het Gemeentefonds, is toerekening van de BTW geoorloofd.

c.   Bij de berekening van de baten wordt een derde van de kosten van het prestatieveld Straatreiniging toegerekend aan de heffing afvalstoffenheffing en het rioolrecht. De kosten van straatreiniging worden mede gemaakt om het zwerfvuil te verminderen en om verstoppingen in het rioolstelsel te voorkomen.
d.   Het is geoorloofd om het bedrag aan gegeven kwijtscheldingen te compenseren in het tarief.
e.   De kosten, gemaakt voor inning en invordering door de gemeenschappelijke regeling Belastingen Bollenstreek mogen worden toegerekend aan de rechten.

Overzicht lokale heffingen

Onroerende zaakbelastingen
De vastgestelde WOZ-waarde vormt de grondslag voor de onroerende zaakbelastingen (OZB), de Waterschapsomslagen gebouwd en het huurwaardeforfait voor de inkomstenbelasting. De WOZ-administratie is een basisregistratie. De waarden worden op grond van de Wet WOZ jaarlijks herzien en zijn op basis van de meicirculaire aangepast met de genoemde percentages bij het onderdeel OZB. Na jaren van dalende waarden van de woningen is weer een sterke stijgende lijn te zien in de waarden en verkopen.
De marktontwikkeling bij woningen wordt, op basis van de Waarderingskamer, geschat op een stijging van +7%. Voor niet-woningen wordt de waardeontwikkeling geschat op een waardestijging van +1%.
De opbrengsten van de OZB voor zowel woningen als niet-woningen (eigenaren en gebruikers) zijn verhoogd met het inflatiepercentage 1,8%. Daarnaast zijn de opbrengsten in 2019 tot en met 2022 jaarlijks verhoogd met € 396.250 ter compensatie van de wegvallende Precariobelasting voor kabels en leidingen, dit overeenkomstig de kadernota 2019. De compensatie wordt vervolgens absoluut weer gecompenseerd per OZB-aanslag. De tarieven van de OZB zijn gebaseerd op de WOZ-waarde en worden per jaar vastgesteld. Het tarief van 2021 wordt gebaseerd op de waarde per 1 januari 2020. De marktontwikkeling wordt gevolgd door de gemeenschappelijke regeling Belastingen Bollenstreek.
De ontwikkeling van de onroerende zaakbelasting tarieven van de afgelopen jaren waren:

Bij de vaststelling van de OZB-verordening, medio december, wordt de laatste prognose van de waarde per 1 januari 2020 bepaald om zodoende een juist percentage van de heffingsmaatstaf te kunnen vaststellen en de geraamde opbrengsten, inclusief de uitgangspunten te garanderen.

Roerende zaakbelasting
Belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimte wordt geheven over roerende zaken. Woonboten worden in de heffing betrokken, de waarde van de objecten is de heffingsgrondslag. De tarieven zijn gelijk aan die van de Onroerende zaakbelastingen.

Forensenbelasting
Bij de heffing van forensenbelasting worden mensen belast die niet in de gemeente wonen, maar wel gebruik maken van allerlei voorzieningen. Bijvoorbeeld personen die een gemeubileerde (recreatie)woning ter beschikking hebben. De tarieven worden geïndexeerd met 1,8%.

Rioolrechten
De rioolheffing wordt geheven ter bestrijding van de kosten van de gemeentelijke watertaken (afvalwater, hemelwater en grondwater). De opbrengst van de rioolheffing is gebaseerd op 100% dekking van de kosten. Om de inkomsten in overeenstemming te brengen met de uitgaven worden de tarieven verhoogd met € 3,00.
Met de genoemde uitgangspunten is de rioolheffing 100% dekkend en zijn de tarieven berekend op:

Het vernieuwde BBV schrijft voor dat er een duidelijk overzicht is van de kostendekkendheid. Hieronder geven we inzicht in de kostendekkendheid van de rioolkosten.

f.   De kapitaallasten worden zonder rente verantwoord op het taakveld Afval. Het is geoorloofd (om bedrijfseconmische redenen) om rente te rekenen tot de rechten.
g.   De toegerekende overhead.

Precariobelasting
Door vaststelling van de overgangsregeling “afschaffen precarioheffing voor nutsnetwerken” kan een gemeente maximaal heffen naar het tarief zoals dat gold op 10 februari 2016. Voor de gemeente Teylingen is dit een bedrag van € 4,56 per strekkende meter.

Afvalstoffenheffing
De afvalstoffenheffing voor huisgezinnen en overige reinigingsrechten. De overige reinigingsrechten heffingen worden betaald voor het inzamelen en verwerken van afvalstoffen onder meer op de gemeentewerkplaats. De afvalstoffenheffing is voor de huisgezinnen.

Met ingang van 2020 is het Afval- en grondstoffenbeleid gemeente Teylingen 2020-2024 van kracht. In de raadsvergadering van 12 maart 2020 is het beleidsplan "De beter afvalscheider wordt beloond" vastgesteld. In het beleidsplan zijn de tarieven voor 2021 genoemd en worden voor alle huishoudens € 249,96. Daarnaast zal een kortingsstaffel worden toegepast als een minicontainer of ondergrondse container minder wordt aangeboden of geopend ( vanaf 13 aanbiedingen of 30 openingen).

In de berekening voor de kostendekkendheid van het taakveld Afval is de extra dotatie uit de reserve opgenomen om te komen tot een 100% kostendekkendheid. Het tarief de komende jaren is afhankelijk van de resultaten van het nieuwe beleid. Tussentijds zullen de inkomsten en uitgaven van het afval worden geëvalueerd en zal u hierover worden geïnformeerd.. In 2023 wordt de inzameling aangepast en zal de afvalstoffenheffing worden bezien.

Hieronder geven we inzicht in de kostendekkendheid van de afvalkosten.

f.   De kapitaallasten worden zonder rente verantwoord op het taakveld Afval. Het is geoorloofd (om bedrijfseconmische redenen) om rente te rekenen tot de rechten.
g.   De toegerekende overhead.
h.   Kosten van afvoeren kadavers en legen prullebakken, laatste om zwerfvuil tegen te gaan.
i.   De toegerekende tractie kosten.

Leges

Voor 2021 worden de volgende inkomsten verwacht:

Uitgangspunt voor de tariefstelling is dat de leges maximaal 100% kostendekkend zijn. Naar verwachting dalen de inkomsten voor de bouwleges door verminderde aanvragen omgevingsvergunningen.

Parkeerbelasting

Teylingen heft alleen parkeerbelasting van de gebruikers van het vrachtwagenparkeerterrein. De tarieven worden geïndexeerd met 1,8%.

Marktgeld
Voor het innemen van een standplaats op de markten worden rechten geheven. Voor Sassenheim en Voorhout marktgeld, voor Warmond precariobelasting. In Warmond geldt de marktverordening niet vanwege de geringe omvang van de markt, waardoor er geen marktgeld kan worden geheven. In plaats hiervan wordt precariobelasting geheven voor het gebruik van gemeentegrond. De tarieven worden geïndexeerd met 1,8%.

Havengeld
Voor het gebruik van de gemeentelijke haven en aanlegsteigers aan de Kagerplassen wordt havengeld in rekening gebracht. Hiermee wordt het onderhoud en beheer van de steigers gedeeltelijk gefinancierd. Het huidige tarief van € 1,- per strekkende meter is eenvoudig te hanteren. De tarieven worden daarom niet geïndexeerd. Het verdient de voorkeur indexatie stapsgewijs te laten plaatsvinden op de momenten dat eenvoudig met muntgeld kan worden afgerekend.  

Kwijtschelding

Voor mensen met een laag inkomen bestaat de mogelijkheid om gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van betaling van belasting te verzoeken.
Het beleid met betrekking tot kwijtschelding is grotendeels landelijk ontwikkeld en vastgelegd in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990. De gemeenteraad heeft een beperkt aantal keuzen waaronder de criteria voor de kosten van bestaan. Er is gekozen voor de maximale norm van 100% van de genormeerde bijstandsuitkering. Kwijtschelding kan worden verleend voor afvalstoffenheffing, rioolheffing en in incidentele gevallen ook voor de OZB. Waar mogelijk wordt een automatische toets voor kwijtschelding uitgevoerd. Van mensen die in een jaar kwijtschelding hebben gekregen wordt het volgend jaar getoetst of de inkomens- en vermogenssituatie is gewijzigd. Bij gelijkblijvende omstandigheden wordt dan automatisch kwijtschelding verleend. Totaal is een bedrag van € 140.000 (Rioolrecht € 50.000 en Afvalstoffenheffing € 90.000) geraamd voor kwijtschelding.

Woonlasten
Onder de gemeentelijke woonlasten verstaan we het gemiddelde bedrag dat een huishouden in een bepaalde gemeente betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing.
Door het afschaffen van de Precariobelasting voor kabels en leidingen in gemeentegrond per 1 januari 2022 zijn de totale kosten voor een huishouden van belang. De kosten van de aanslag Precariobelastingen van de nutsbedrijven worden immers doorberekend aan de huishoudens in de gemeenten. Aangezien de kosten voor de nutsbedrijven verminderen zullen ook de lasten voor de huishoudens verminderen.

In de volgende tabel is de ontwikkeling van de lokale lastendruk in de jaren 2019 tot en met 2024 opgenomen (inclusief de landelijk gemiddelde stijging in de WOZ-waarde).

Ontwikkeling OZB
In de berekening van de OZB is in 2021 gerekend met het geprognosticeerde tarief, het tarief kan door de jaarlijkse herwaardering nog wijzigen. Het geprognosticeerde tarief is inclusief 1,8% inflatie en 8,5% lastenverhoging.

Ontwikkeling afvalstoffenheffing
Bij de afvalstoffenheffing is het tarief vastgesteld op € 250,- met een kortingsstaffel als het rest afval minder wordt aangeboden (cf. de raadsvergadering van 12 maart 2020). Bij de evaluatie van het plan zal opnieuw worden gekeken of dit tarief kostendekkend is. Voor nu is berekend dat de aanpassing voor twee jaar uit de egalisatievoorziening afval kan worden betaald.

Ontwikkeling compensatiemaatregel inzake precariobelasting - verschuiving woonlasten
Tot 1 januari 2022 wordt precariobelasting door de nutsbedrijven doorberekend aan de burgers van Teylingen.
Deze ontvangt de gemeente dus tot 1 januari 2022 als inkomsten in haar begroting.
Om het wegvallen van de precario opbrengsten op te vangen zijn maatregelen in de begroting 2019 genomen, waarbij het uitgangspunt is dat dit geen nadelige effecten heeft voor de woonlasten van burgers, dus woonlasten neutraal. Om de inwoners van Teylingen te laten wennen aan de verschuiving van de precariobelasting die nu betaald wordt aan de nutsbedrijven, naar woonlasten aan de gemeente, is in een periode van vier jaar de OZB hierop gefaseerd aangepast. Middels een heffingskorting ontvangt de inwoner het bedrag weer terug op de aangifte. Op het moment dat de precariobelasting per 1 januari 2022 vervalt komt ook de korting op de aanslag te vervallen, omdat de nutsbedrijven geen precariobelasting meer doorberekenen aan onze inwoners. Hierdoor blijven de woonlasten voor de inwoner gemiddeld gelijk. Zie de alinea Woonlasten voor een visuele toelichting.

* = Het tarief afvalstoffenheffing in 2019 en 2020 is het tarief van een verzamelcontainer met een meerpersoonshuishouden.

Woonlasten regiogemeenten
In onderstaand overzicht staan de woonlasten van Teylingen en een aantal regio- en omliggende gemeenten van het afgelopen begrotingsjaar. De OZB is gebaseerd op de gemiddelde waarde van een woning per gemeente en een meerpersoonshuishouden.

Woonlasten 2020